找回密码
 用户注册

QQ登录

只需一步,快速开始

查看: 3296|回复: 0

用客話讀經典「勸學篇」

[复制链接]
发表于 2006-7-6 23:15:27 | 显示全部楼层 |阅读模式
建議鄉親直看直解,係有毋了解个生字,做得利用下載下來个PC版「客家話電子字詞典」,複製本文生字,貼上「客家話電子字詞典」,來查詢其个字義。

四縣腔注音
1. 註本調,讀時自然變調
2. 聲調:意衣移雨翼壹----123414 (去,陰平,陽平,上,陽入,陰入)
3. 變調原則只此二例
 2+2-----讀3+2
 親心傷 qin2 xim2 song2 ------讀 qin3 xim3 song2
 2+1-----讀 3+1
 親有過 qin2 iu2 go1------讀 qin3 iu3 go1

勸學篇
kien1 hog1 pien2
荀子
sun3 z4

  君子曰:學不可以已。青、取之於藍,而青於藍;冰、水為之,而寒於水。木直中
  giun2 z4 ied4 :hog1 bud4 ko4 i2 i4 。qiang2 、qi4 z2 i3 lam3 ,i3 qiang2 i3 lam3 ;ben2 、sui4 vi3 z2 ,i3 hon3 i3 sui4 。mug4 cd1 zung1

繩,輮以為輪,其曲中規,雖有槁曝,不復挺者,輮使之然也。故木受繩則直,金就礪
sn3 ,iu3 i2 vi3 lun3 ,ki3 kiug4 zung1 gui2 ,sui2 iu2 gau4 pug4 ,bud4 fug1 ten4 za4 ,iu3 s4 z2 ien3 ia2 。gu1 mug4 su1 sn3 zed4 cd1 ,gim2 qiu1 li1

則利,君子博學而日參省乎己,則知明而行無過矣。故不登高山,不知天之高也;不臨
zed4 li1 ,giun2 z4 bog4 hog1 i3 ngid4 sam2 sen4 fu2 gi4 ,zed4 z1 min3 i3 hang3 mo3 go1 i3 。gu1 bud4 den2 go2 san2 ,bud4 di2 tien2 z2 go2 ia2 ;bud4 lim3

深谿,不知地之厚也;不聞先王之遺言,不知學問之大也。干、越、夷、貉之子,生而
cm2 hai2 ,bud4 di2 ti1 z2 heu1 ia2 ;bud4 vun3 xien2 vong3 z2 vi3 ngien3 ,bud4 di2 hog1 mun1 z2 tai1 ia2 。gon2 、ied1 、i3 、hog4 z2 z4 ,sen2 i3

同聲,長而異俗,教使之然也。詩曰:「嗟爾君子,無恆安息。靖共爾位,好是正直。
tung3 sang2 ,zong4 i3 i1 xiug1 ,gau1 s4 z2 ien3 ia2 。s2 ied4 :「jia2 ngi2 giun2 z4 ,mo3 hen3 on2 xid4 。qin1 kiung1 ngi2 vi1 ,ho4 s1 zn1 cd1 。

神之聽之,介爾景福。」神莫大於化道,福莫長於無禍。
sn3 z2 tang2 z2 ,gie1 ngi2 gin4 fug4 。」sn3 mog1 tai1 i3 fa1 to1 ,fug4 mog1 cong3 i3 mo3 fo1 。             


  吾嘗終日而思矣,不如須臾之所學也。吾嘗跂而望矣,不如登高之博見也。登高而
  ng3 song3 zung2 ngid4 i3 s2 i3 ,bud4 i3 xi2 i3 z2 so4 hog1 ia2 。ng3 song3 ki2 i3 mong1 i3 ,bud4 i3 den2 go2 z2 bog4 gien1 ia2 。den2 go2 i3

招,臂非加長也,而見者遠;順風而呼,聲非加疾也,而聞者彰。假輿馬者,非利足也
zeu2 ,bi4 fi2 ga2 cong3 ia2 ,i3 gien1 za4 ien4 ;sun1 fung2 i3 fu2 ,sang2 fi2 ga2 qid1 ia2 ,i3 vun3 za4 zong2 。ga4 i3 ma2 za4 ,fi2 li1 jiug4 ia2

,而致千里;假舟楫者,非能水也,而絕江河。君子生非異也,善假於物也。
,i3 z1 qien2 li2 ;ga4 zu2 xib1 za4 ,fi2 nen3 sui4 ia2 ,i3 qied1 gong2 ho3 。giun2 z4 sen2 fi2 i1 ia2 ,san1 ga4 i3 vud1 ia2 。    

  南方有鳥焉,名曰蒙鳩,以羽為巢,而編之以髮,繫之葦苕,風至苕折,卵破子死
  nam3 fong2 iu2 niau2 ien2 ,miang3 ied4 mung3 gieu2 ,i2 i4 vi3 sau3 ,i3 bien2 z2 i2 fad4 ,hi2 z2 vi3 tiau3 ,fung2 z1 tiau3 zad4 ,lon4 po1 z4 xi4

。巢非不完也,所繫者然也。西方有木焉,名曰射干,莖長四寸,生於高山之上,而臨
。sau3 fi2 bud4 van3 ia2 ,so4 hi2 za4 ien3 ia2 。xi2 fong2 iu2 mug4 ien2 ,miang3 ied4 sa1 gon2 ,gin2 cong3 xi1 cun1 ,sang2 i3 go2 san2 z2 song1 ,i3 lim3

百仞之淵,木莖非能長也,所立者然也。蓬生麻中,不扶而直;白沙在涅,與之俱黑。
bag4 ngiun4 z2 ien2 ,mug4 gin2 fi2 nen3 zong4 ia2 ,so4 lib1 za4 ien3 ia2 。pung3 sen2 ma3 zung2 ,bud4 fu3 i3 cd1 ;pag1 sa2 cai nied4 ,i2 z2 ki2 hed4 。

蘭槐之根是為芷,其漸之滫,君子不近,庶人不服。其質非不美也,所漸者然也。故君
lan3 fai3 z2 gin2 s1 vi3 z4 ,ki3 qiam1 z2 xiu2 ,giun2 z4 bud4 kiun1 ,su1 ngin3 bud4 fug1 。ki3 zd4 fi2 bud4 mi2 ia2 ,so4 qiam1 za4 ien3 ia2 。gu1 giun2

子居必擇鄉,遊必就士,所以防邪辟而近中正也。
z4 gi2 bid4 ced1 hiong2 ,iu3 bid4 qiu1 s1 ,so4 i2 fong3 xia3 pid4 i3 kiun1 zung2 zn1 ia2 。

                
  物類之起,必有所始。榮辱之來,必象其德。肉腐出蟲,魚枯生蠹。怠慢忘身,禍
  vud1 lui1 z2 hi4 ,bid4 iu2 so4 c4/s4 。iung3 iug1 z2 loi3 ,bid4 xiong1 ki3 ded4 。ngiug4 fu4 cud4 cung3 ,ng3 ku2 sang2 du1 。tai man1 mong1 sn2 ,fo1

災乃作。強自取柱,柔自取束。邪穢在身,怨之所構。施薪若一,火就燥也,平地若一
zai2 nai2 zog4 。kiong3 c1 qi4 cu2 ,iu3 c1 qi4 sug4 。xia3 ve1 cai sn2 ,ien1 z2 so4 gieu2 。s2 xin2 iog1 id4 ,fo4 qiu1 zau2 ia2 ,piang3 ti1 iog1 id4

,水就溼也。草木疇生,禽獸群焉,物各從其類也。是故質的張,而弓矢至焉;林木茂
,sui4 qiu1 sb4 ia2 。co4 mug4 cu3 sang2 ,kim3 cu1 kiun3 ien2 ,vud1 gog4 qiung3 ki3 lui1 ia2 。s1 gu1 zd4 did4 zong2 ,i3 giung2 s4 z1 ien2 ;lim3 mug4 meu1

,而斧斤至焉;樹成蔭,而眾鳥息焉。醯酸,而蚋聚焉。故言有招禍也,行有招辱也,
,i3 bu4 gin2 z1 ien2 ;su1 sn3 im1 ,i3 zung1 niau2 xid4 ien2 。hi2 son2 ,i3 iui1 qi1 ien2 。gu1 ngien3 iu2 zeu2 fo1 ia2 ,hang3 iu2 zeu2 iug1 ia2 ,

君子慎其所立乎!
giun2 z4 sm4 ki3 so4 lib1 fu2 !                        


  積土成山,風雨興焉;積水成淵,蛟龍生焉;積善成德,而神明自得,聖心備焉。
  jid4 tu4 sn3 san2 ,fung2 i4 hin2 ien2 ;jid4 sui4 sn3 ien2 ,gau2 liung3 sang2 ien2 ;jid4 san1 sn3 ded4 ,i3 sn3 min3 c1 ded4 ,sn1 xim2 pi1 ien2 。

故不積蹞步,無以致千里;不積小流,無以成江海。騏驥一躍,不能十步;駑馬十駕,
gu1 bud4 jid4 gui4 pu1 ,mo3 i2 z1 qien2 li2 ;bud4 jid4 seu4 liu3 ,mo3 i2 sn3 gong2 hoi4 。ki3 gi1 id4 qiog4 ,bud4 nen3 sb1 pu1 ;nu3 ma2 sb1 ga1 ,

功在不舍。鍥而舍之,朽木不折;鍥而不舍,金石可鏤。螾無爪牙之利,筋骨之強,上
gung2 cai1 bud4 sa4 。kied1 i3 sa4 z2 ,hiu4 mug4 bud4 zad4 ;kied1 i3 bud4 sa4 ,gim2 sag1 ko4 leu1 。in4 mo3 zau4 nga3 z2 li1 ,gin2 gud4 z2 kiong3 ,song1

食埃土,下飲黃泉,用心一也。蟹八跪而二螯,非蛇蟺之穴,無可寄託者,用心躁也。
sd1 ai2 tu4 ,ha1 im4 vong3 qien3 ,iung1 xim2 id4 ia2 。hai4 bad4 kui4 i3 ngi1 ngau3 ,fi2 sa3 san2 z2 hied1 ,mo3 ko4 gi1 tog4 za4 ,iung1 xim2 cau1 ia2 。

是故無冥冥之志者,無昭昭之明;無惛惛之事者,無赫赫之功。行衢道者不至,事兩君
s1 gu1 mo3 men3 men3 z2 z1 za4 ,mo3 zeu2 zeu2 z2 min3 ;mo3 fun2 fun2 z2 s1 za4 ,mo3 hag4 hag4 z2 gung2 。hang3 ki3 to1 za4 bud4 z1 ,s1 liong4 giun2

者不容。目不能兩視而明,耳不能兩聽而聰。螣蛇無足而飛,梧鼠五技而窮。詩曰:「
za4 bud4 iung3 。mug4 bud4 nen3 liong4 s1 i3 min3 ,ngi4 bud4 nen3 liong4 tang2 i3 cung2 。ten3 sa3 mo3 jiug4 i3 bi2 ,ng3 cu4 ng4 gi2 i3 kiung3 。s2 ied4 :「

尸鳩在桑,其子七兮。淑人君子,其儀一兮。其儀一兮,心如結兮。
s2 gieu2 cai1 song2 ,ki3 z4 qid4 hi2 。xiug4 ngin3 giun2 z4 ,ki3 ngi3 id4 hi2 。ki3 ngi3 id4 hi2 ,xim2 i3 gied4 hi2 。        

  昔者瓠巴鼓瑟,而流魚出聽;伯牙鼓琴,而六馬仰秣。故聲無小而不聞,行無隱而
  xid4 za4 pu3 ba2 gu4 xid4 ,i3 liu3 ng3 cud4 tang2 ;bag4 nga3 gu4 kim3 ,i3 liug4 ma2 ngiong4 mad1 。gu1 sang2 mo3 seu4 i3 bud4 vun3 ,hang3 mo3 iun4 i3

不形。玉在山而草木潤,淵生珠而崖不枯。為善不積邪,安有不聞者乎!
bud4 hin3 。ngiug1 coi2 san2 i3 co4 mug4 iun1 ,ien2 sen2 zu2 i3 ngai3 bud4 ku2 。vi3 san1 bud4 jid4 ia2 ,on2 iu2 bud4 vun3 za4 fu2 !      


  學惡乎始?惡乎終?曰:其數則始乎誦經,終乎讀禮;其義則始乎為士,終乎為聖
  hog1 vu2 fu2 c4/s4 ?vu2 fu2 zung2 ?ied4 :ki3 su1 zed4 c4/s4 fu2 xiung1 gin2 ,zung2 fu2 tug1 li2 ;ki3 ngi1 zed4 c4/s4 fu2 vi3 s1 ,zung2 fu2 vi3 sn1

人。真積力久則入。學至乎沒而後止也。故學數有終,若其義則不可須臾舍也。為之人
ngin3 。zn2 jid4 lid1 giu4 zed4 ngib1 。hog1 z1 fu2 mud1 i3 heu1 z4 ia2 。gu1 hog1 su1 iu2 zung2 ,iog1 ki3 ngi1 zed4 bud4 ko4 xi2 i3 sa1 ia2 。vi3 z2 ngin3

也,舍之禽獸也。故書者、政事之紀也;詩者、中聲之所止也;禮者、法之大兮,類之
ia2 ,sa4 z2 kim3 cu1 ia2 。gu1 su2 za4 、zn1 s1 z2 gi1 ia2 ;s2 za4 、zung2 sang2 z2 so4 z4 ia2 ;li2 za4 、fab4 z2 tai1 hi2 ,lui1 z2

綱紀也。故學至乎禮而止矣。夫是之謂道德之極。禮之敬文也,樂之中和也,詩書之博
gong2 gi1 ia2 。gu1 hog1 z1 fu2 li2 i3 z4 i3 。fu2 s1 z2 vi1 to1 ded4 z2 kid1 。li2 z2 gin1 vun3 ia2 ,ngog1 z2 zung2 fo3 ia2 ,s2 su2 z2 bog4

也,春秋之微也,在天地之間者畢矣。
ia2 ,cun2 qiu2 z2 mi2 ia2 ,coi2 tien2 ti1 z2 gien2 za4 bid4 i3 。        

         
  君子之學也,入乎耳,著乎心,布乎四體,形乎動靜。端而言,蝡而動,一可以為
  giun2 z4 z2 hog1 ia2 ,ngib1 fu2 ngi4 ,cog1 fu2 xim2 ,bu1 fu2 xi1 ti4 ,hin3 fu2 tung1 qin1 。don2 i3 ngien3 ,ngion2 i3 tung2 ,id4 ko4 i2 vi3

法則。小人之學也,入乎耳,出乎口;口耳之間,則四寸耳,曷足以美七尺之軀哉!古
fab4 zed4 。seu4 ngin3 z2 hog1 ia2 ,ngib1 fu2 ngi4 ,cud4 fu2 kieu4 ;kieu4 ngi4 z2 gien2 ,zed4 xi1 cun1 ngi4 ,hod4 jiug4 i2 mi2 qid4 cag4 z2 ki2 zai2 !gu4

之學者為己,今之學者為人。君子之學也,以美其身;小人之學也,以為禽犢。故不問
z2 hog1 za4 vi1 gi4 ,gim2 z2 hog1 za4 vi1 ngin3 。giun2 z4 z2 hog1 ia2 ,i2 mi2 ki3 sn2 ;seu4 ngin3 z2 hog1 ia2 ,i2 vi3 kim3 tug1 。gu1 bud4 mun1

而告謂之傲,問一而告二謂之囋。傲、非也,囋、非也;君子如嚮矣。
i3 go1 vi1 z2 ngau1 ,mun1 id4 i3 go1 ngi1 vi1 z2 zan1 。ngau1 、fi2 ia2 ,zan1 、fi2 ia2 ;giun2 z4 i3 hiong1 i3 。       


  學莫便乎近其人。禮樂法而不說,詩書故而不切,春秋約而不速。方其人之習君子
  hog1 mog1 pien1 fu2 kiun1 ki3 ngin3 。li2 ngog1 fab4 i3 bud4 sod4 ,s2 su2 gu1 i3 bud4 qied4 ,cun2 qiu2 iog4 i3 bud4 sug4 。fong2 ki3 ngin3 z2 xib1 giun2 z4

之說,則尊以遍矣,周於世矣。故曰:學莫便乎近其人。
z2 sod4 ,zed4 zun2 i2 pien2 i3 ,zu2 i3 s1 i3 。gu1 ied4 :hog1 mog1 pien1 fu2 kiun1 ki3 ngin3 。        

     
  學之經莫速乎好其人,隆禮次之。上不能好其人,下不能隆禮,安特將學雜識志,
  hog1 z2 gin2 mog1 sug4 fu2 hau1 ki3 ngin3 ,lung3 li2 c1 z2 。song1 bud4 nen3 hau1 ki3 ngin3 ,ha1 bud4 nen3 lung3 li2 ,on2 tid1 jiong2 hog1 cab1 sd4 z1 ,

順詩書而已耳。則末世窮年,不免為陋儒而已。將原先王,本仁義,則禮正其經緯蹊徑
sun1 s2 su2 i3 i4 ngi4 。zed4 mad1 s1 kiung3 ngien3 ,bud4 mien2 vi3 leu1 i3 i3 i4 。jiong2 ngien3 xien2 vong3 ,bun4 in3 ngi1 ,zed4 li2 zn1 ki3 gin2 vi3 hi2 gang1

也。若挈裘領,詘五指而頓之,順者不可勝數也。不道禮憲,以詩書為之,譬之猶以指
ia2 。iog1 kied4 kiu3 liang2 ,kud4 ng4 z4 i3 dun4 z2 ,sun1 za4 bud4 ko4 sn1 su1 ia2 。bud4 to1 li2 hien4 ,i2 s2 su2 vi3 z2 ,pi1 z2 iu3 i2 z4

測河也,以戈舂黍也,以錐餐壺也,不可以得之矣。故隆禮,雖未明,法士也;不隆禮
ced4 ho3 ia2 ,i2 go2 zung2 cu4 ia2 ,i2 zui2 con2 fu3 ia2 ,bud4 ko4 i2 ded4 z2 i3 。gu1 lung3 li2 ,sui2 vi1 min3 ,fab4 s1 ia2 ;bud4 lung3 li2

,雖察辯,散儒也。
,sui2 cad4 pien1 ,san1 i3 ia2 。                       


  問楛者,勿告也;告楛者,勿問也;說楛者,勿聽也。有爭氣者,勿與辯也。故必
  mun ku4 za4 ,vud1 go1 ia2 ;go1 ku4 za4 ,vud1 mun ia2 ;sod4 ku4 za4 ,vud1 tang2 ia2 。iu2 zang2 hi1 za4 ,vud1 i2 pien1 ia2 。gu1 bid4

由其道至,然後接之;非其道則避之。故禮恭,而後可與言道之方;辭順,而後可與言
iu3 ki3 to1 z1 ,ien3 heu1 jiab4 z2 ;fi2 ki3 to1 zed4 pid4 z2 。gu1 li2 giung2 ,i3 heu1 ko4 i2 ngien3 to1 z2 fong2 ;c3 sun1 ,i3 heu1 ko4 i2 ngien3

道之理;色從而後可與言道之致。故未可與言而言,謂之傲;可與言而不言,謂之隱;
to1 z2 li2 ;sed4 qiung3 i3 heu1 ko4 i2 ngien3 to1 z2 z1 。gu1 vi1 ko4 i2 ngien3 i3 ngien3 ,vi1 z2 ngau1 ;ko4 i2 ngien3 i3 bud4 ngien3 ,vi1 z2 iun4 ;

不觀氣色而言,謂瞽。故君子不傲、不隱、不瞽,謹順其身。詩曰:「匪交匪舒,天子
bud4 gon2 hi1 sed4 i3 ngien3 ,vi1 gu4 。gu1 giun2 z4 bud4 ngau1 、bud4 iun4 、bud4 gu4 ,giun4 sun1 ki3 sn2 。s2 ied4 :「fi2 gau2 fi2 su2 ,tien2 z4

所予。」此之謂也。
so4 i3 。」c4 z2 vi1 ia2 。                          


  百發失一,不足謂善射;千里蹞步不至,不足謂善御;倫類不通,仁義不一,不足
  bag4 fad4 sd4 id4 ,bud4 jiug4 vi1 san1 sa1 ;qien2 li2 gui4 pu1 bud4 z1 ,bud4 jiug4 vi1 san1 ngi1 ;lun3 lui1 bud4 tung2 ,in3 ngi1 bud4 id4 ,bud4 jiug4

謂善學。學也者,固學一之也。一出焉,一入焉,塗巷之人也;其善者少,不善者多,
vi1 san1 hog1 。hog1 ia2 za4 ,gu1 hog1 id4 z2 ia2 。id4 cud4 ien2 ,id4 ngib1 ien2 ,tu3 hong1 z2 ngin3 ia2 ;ki3 san1 za4 seu4 ,bud4 san1 za4 do2 ,

桀紂盜跖也;全之盡之,然後學者也。
kied1 cu1 to1 dag1 ia2 ;qion3 z2 qin1 z2 ,ien3 heu1 hog1 za4 ia2 。           
         
  君子知夫不全不粹之不足以為美也,故誦數以貫之,思索以通之,為其人以處之,
  giun2 z4 di2 fu2 bud4 qion3 bud4 sui1 z2 bud4 jiug4 i2 vi3 mi2 ia2 ,gu1 xiung1 su1 i2 gon1 z2 ,s2 sog4 i2 tung2 z2 ,vi3 ki3 ngin3 i2 cu4 z2 ,

除其害者以持養之。使目非是無欲見也,使口非是無欲言也,使心非是無欲慮也。及至
cu3 ki3 hoi za4 i2 c3 iong2 z2 。s4 mug4 fi2 s1 mo3 iug4 gien1 ia2 ,s4 kieu4 fi2 s1 mo3 iug4 ngien3 ia2 ,s4 xim2 fi2 s1 mo3 iug4 li1 ia2 。kib1 z1

其致好之也,目好之五色,耳好之五聲,口好之五味,心利之有天下。是故權利不能傾
ki3 z1 hau1 z2 ia2 ,mug4 hau1 z2 ng4 sed4 ,ngi4 hau1 z2 ng4 sang2 ,kieu4 hau1 z2 ng4 mi1 ,xim2 li1 z2 iu2 tien2 ha1 。s1 gu1 kien3 li1 bud4 nen3 kin2

也,群眾不能移也,天下不能蕩也。生乎由是,死乎由是,夫是之謂德操。德操然後能
ia2 ,kiun3 zung1 bud4 nen3 i3 ia2 ,tien2 ha1 bud4 nen3 tong1 ia2 。sen2 fu2 iu3 s1 ,xi4 fu2 iu3 s1 ,fu2 s1 z2 vi1 ded4 cau2 。ded4 cau2 ien3 heu1 nen3

定,能定然後能應。能定能應,夫是之謂成人。天見其明,地見其光,君子貴其全也。
tin1 ,nen3 tin1 ien3 heu1 nen3 in1 。nen3 tin1 nen3 in1 ,fu2 s1 z2 vi1 sn3 ngin3 。tien2 gien1 ki3 min3 ,ti1 gien1 ki3 gong2 ,giun2 z4 gui ki3 qion3 ia2 。

荀子勸學篇完
sun3 z4 kien1 hog1 pien2 van3
回复

使用道具 举报

您需要登录后才可以回帖 登录 | 用户注册

本版积分规则

存档|手机版|返回页顶|客家风情——客家人·客家网 HakkaOnline.com

GMT+8, 2024-4-28 07:06

Powered by Discuz! X3.5

Copyright © 2024 https://www.hakkaonline.com

手机扫码访问
快速回复 返回顶部 返回列表